Important Lakes In India
Important lakes in india: नमस्कार मित्रांनो आजच्या लेखात आपण आपल्या भारतातील महत्त्वाच्या तलावांबद्दल माहिती बघणार आहोत जस की तलावाची वैशिष्ट्ये, महत्त्व तर चला तर मग सुरु करूया.
भारत विविध संस्कृती आणि विविध भौगोलिक वैशिष्ट्यांचा देश आहे. या भौगोलिक वैशिष्ट्यांमध्ये तलाव महत्त्वाची भूमिका बजावतात. तलाव म्हणजे पाण्याचा एक विशाल साठा ज्याच्या सर्व बाजूंनी जमीन असते. नद्यांप्रमाणे वाहत नसले तरी, तलाव तुलनेने स्थिर असतात. तापमान, प्रकाश आणि वारा हे तीन मुख्य घटक आहेत जे सरोवराच्या भौतिक वैशिष्ट्यांवर परिणाम करतात.
भारतात अनेक तलाव आहेत, परंतु या लेखात आपण फक्त भारतातील काही महत्त्वपूर्ण तलावांबद्दल माहिती घेणार आहोत. यामध्ये भारतातील सर्वात मोठे तलाव आणि इतर महत्त्वपूर्ण सरोवरांचा समावेश असेल.Important lakes in india
भारतातील १० सर्वात मोठे तलाव: Largest Lakes In India.
भारतातील महत्त्वाचे तलाव:संपूर्ण यादी (Important Lakes In India)
Important lakes in india: भारतातील सर्वात मोठ्या तलावांव्यतिरिक्त, इतर महत्त्वाचे तलाव आहेत जे आपल्याला माहित असले पाहिजेत. त्यांच्या अनन्य वैशिष्ट्यांसह बरेच सरोवर सूक्ष्मजीव आणि इतर प्राण्यांना निवासस्थान प्रदान करतात. संपूर्ण यादी पहा.
१) कोल्लेरू तलाव (आंध्र प्रदेश)
भारतातील सर्वात मोठे गोड्या पाण्याचे तलाव असलेले कोल्लेरू तलाव आंध्र प्रदेश राज्यात स्थित आहे. हे तलाव कृष्णा आणि गोदावरी नद्यांच्या डेल्टा दरम्यान पसरलेले आहे. २००२ मध्ये, याला रामसर अधिवेशना अंतर्गत आंतरराष्ट्रीय महत्त्वाचे ओलाळ प्रदेश म्हणून घोषित करण्यात आले.
तलावाची वैशिष्ट्ये:
क्षेत्रफळ: २८८ चौरस किलोमीटर
पाण्याची खोली: १ ते २ मीटर
नद्या: कृष्णा, गोदावरी, तम्मिलेरू, बुदामेरू
पक्षी: २०० हून अधिक प्रजाती, यात दुर्मिळ आणि लुप्तप्राय प्रजातींचा समावेश आहे.
जैवविविधता: विविध प्रकारचे जलचर आणि स्थलीय प्राणी
महत्त्व:
जैवविविधता: हे तलाव अनेक दुर्मिळ आणि लुप्तप्राय पक्ष्यांच्या प्रजातींसाठी निवासस्थान आहे.
पर्यटन: पक्षी निरीक्षण, बोटिंग आणि इतर जलक्रीडासाठी हे एक लोकप्रिय पर्यटन स्थळ आहे.
मासेमारी: स्थानिक लोकांसाठी उपजीविकेचा महत्त्वाचा स्रोत.
२) सांभर तलाव (राजस्थान)
भारतातील सर्वात मोठा अंतर्देशीय मीठ तलाव असलेला सांभर तलाव राजस्थान राज्यात स्थित आहे. जयपूरपासून ८० किलोमीटर अंतरावर असलेला हा तलाव २३० चौरस किलोमीटर क्षेत्रफळावर पसरलेला आहे.
तलावाची वैशिष्ट्ये:
क्षेत्रफळ: २३० चौरस किलोमीटर
पाण्याची खोली: ०.५ ते १ मीटर
नद्या: सांभर, रुपनगढ, मेंथा, खारी, खंडेला
मिठागर: भारतातील मिठाच्या एकूण उत्पादनाचा १०% भाग येथून मिळतो.
पर्यटन: पांढऱ्या मिठाच्या वाळवंटासाठी प्रसिद्ध.Important lakes in india.
महत्त्व:
मीठ उत्पादन: भारतातील मीठ उत्पादनाचा एक महत्त्वाचा स्रोत.
पर्यटन: पर्यटकांसाठी एक लोकप्रिय आकर्षण.
पक्षी: अनेक प्रवासी पक्ष्यांचे निवासस्थान.
महाभारतातील उल्लेख:
- महाभारतात सांभर तलावाचा उल्लेख राक्षस राजा ब्रिजपर्वाच्या राज्याचा भाग म्हणून केला आहे. असे मानले जाते की पांडव आणि कौरव यांच्यातील युद्धाच्या वेळी या तलावाचा वापर रणनीतिक दृष्टीने केला गेला होता.
३) पुष्कर तलाव (राजस्थान)
राजस्थानमधील अजमेर जिल्ह्यातील पुष्कर शहरात असलेला पुष्कर तलाव हा हिंदूंचा पवित्र तलाव आहे. हा तलाव ब्रह्मा देवाला समर्पित आहे आणि असे मानले जाते की त्याने येथे कमळाच्या फुलावर (पुष्कर) यज्ञ केला होता.
तलावाची वैशिष्ट्ये:
क्षेत्रफळ: २२ चौरस किलोमीटर
पाण्याची खोली: ३ ते ५ मीटर
नद्या: सागर्मती
घाट: ५२ घाट
मंदिरे: ब्रह्मा मंदिर, गायत्री मंदिर, सावित्री मंदिर
महत्त्व:
धार्मिक: हिंदूंसाठी हे सर्वात पवित्र तलावांपैकी एक आहे.
पर्यटन: पर्यटकांसाठी एक लोकप्रिय आकर्षण.
ऊंट मेळा: दरवर्षी कार्तिक पौर्णिमेला येथे जगातील सर्वात मोठा ऊंट मेळा भरतो.
कार्तिक पौर्णिमा उत्सव:
- नोव्हेंबर महिन्यात कार्तिक पौर्णिमेच्या उत्सवात हजारो यात्रेकरू तलावाच्या पाण्यात स्नानासाठी येतात. हा उत्सव ५ दिवस चालतो आणि यात धार्मिक विधी, सांस्कृतिक कार्यक्रम आणि ऊंट मेळा आयोजित केला जातो.Important lakes in india.
४) लोणार सरोवर (महाराष्ट्र)
सुमारे ५०,००० वर्षांपूर्वी उल्कापिंड पृथ्वीवर आदळल्याने लोणार सरोवर तयार झाले. हे सरोवर महाराष्ट्र राज्यातील बुलढाणा जिल्ह्यात आहे आणि हे जगातील दुर्मिळ क्षारयुक्त सरोवरांपैकी एक आहे.
अलीकडेच, लोणार सरोवराचा रंग रातोरात गुलाबी झाल्याने ही बातमी चर्चेत आली होती. काही तज्ञांचे मत आहे की हा गुलाबी रंग शैवाल आणि पाण्याच्या पातळीतील घट यामुळे असू शकतो.Important lakes in india.
लोणार सरोवराची वैशिष्ट्ये:
क्षेत्रफळ: १.२३ चौरस किलोमीटर
पाण्याची खोली: १३७ मीटर
वैशिष्ट्ये: क्षारयुक्त पाणी, विविध प्रकारचे पक्षी, प्राचीन मंदिरे
महत्त्व:
वैज्ञानिक: उल्कापात क्रेटरचे दुर्मिळ उदाहरण.
धार्मिक: हिंदू आणि जैन धर्मांसाठी पवित्र स्थान.
पर्यटन: पर्यटकांसाठी लोकप्रिय आकर्षण.
५) पुलीकेट लेक (आंध्र प्रदेश)
भारतातील दुसरा सर्वात मोठा खारफुटी तलाव असलेला पुलीकेट लेक आंध्र प्रदेश आणि तमिळनाडू राज्यांच्या सीमेवर स्थित आहे. हा तलाव बंगालच्या उपसागरापासून श्रीहरीकोटा नावाच्या मोठ्या, स्पिंडल-आकाराच्या बेटाद्वारे वेगळा केला गेला आहे.
तलावाची वैशिष्ट्ये:
क्षेत्रफळ: ४५० चौरस किलोमीटर
पाण्याची खोली: १ ते ३ मीटर
नद्या: स्वर्णमुखी, अरनी
पक्षी: २०० हून अधिक प्रजाती
जैवविविधता: विविध प्रकारचे जलचर आणि स्थलीय प्राणी
महत्त्व:
पर्यावरण: अनेक दुर्मिळ आणि लुप्तप्राय पक्ष्यांच्या प्रजातींसाठी निवासस्थान.
पर्यटन: पक्षी निरीक्षण, बोटिंग आणि इतर जलक्रीडासाठी लोकप्रिय पर्यटन स्थळ.
मासेमारी: स्थानिक लोकांसाठी उपजीविकेचा महत्त्वाचा स्रोत.
सतीश धवन अंतराळ केंद्र:
- श्रीहरीकोटा बेटावर सतीश धवन अंतराळ केंद्र आहे, जे भारतीय अंतराळ संशोधन संस्थेचे (ISRO) मुख्य प्रक्षेपण केंद्र आहे. हे केंद्र चंद्रयान-1, मंगळयान आणि अनेक उपग्रह यासह अनेक यशस्वी अंतराळ मोहिमांचे प्रक्षेपण स्थळ आहे.Important lakes in india.
६) लोकटक तलाव (मणिपूर)
भारतातील सर्वात मोठे गोड्या पाण्याचे तलाव.
जगातील एकमेव फ्लोटिंग नॅशनल पार्क कीबुल लामजाओ यावर तरंगत आहे, जे संकटात सापडलेल्या संगाई किंवा मणिपूरच्या कपाळ-हरिणांचे शेवटचे नैसर्गिक आश्रयस्थान आहे.
१९९० मध्ये रामसर कॉन्व्हेन्शनअंतर्गत आंतरराष्ट्रीय पातळीवरील याला वेटलँड म्हणून नामित केले गेले….
तलावाची वैशिष्ट्ये:
क्षेत्रफळ: ४८० चौरस किलोमीटर
पाण्याची खोली: २.५ ते ४.५ मीटर
नद्या: मणिपूर, इंफाल
पक्षी: २०० हून अधिक प्रजाती
जैवविविधता: विविध प्रकारचे जलचर आणि स्थलीय प्राणी
महत्त्व:
पर्यावरण: अनेक दुर्मिळ आणि लुप्तप्राय पक्ष्यांच्या प्रजातींसाठी निवासस्थान.
पर्यटन: बोटिंग आणि इतर जलक्रीडासाठी लोकप्रिय पर्यटन स्थळ.
मासेमारी: स्थानिक लोकांसाठी उपजीविकेचा महत्त्वाचा स्रोत.
कीबुल लामजाओ राष्ट्रीय उद्यान:
- लोकटक तलावात जगातील एकमेव तरंगणारा राष्ट्रीय उद्यान आहे, कीबुल लामजाओ राष्ट्रीय उद्यान. हे उद्यान संगाई किंवा मणिपूरच्या कपाळ-हरिण साठी प्रसिद्ध आहे, जे एक दुर्मिळ आणि लुप्तप्राय प्रजाती आहे.Important lakes in india.
७) सस्थमकोट्टा तलाव (केरळ)
केरळमधील सर्वात मोठे गोड्या पाण्याचे तलाव असलेले सस्थमकोट्टा तलाव कोल्लम जिल्ह्यात स्थित आहे. हे तलाव त्याच्या नैसर्गिक सौंदर्य आणि पर्यावरणीय महत्त्व साठी प्रसिद्ध आहे.
तलावाची वैशिष्ट्ये:
क्षेत्रफळ: ३.७३ चौरस किलोमीटर
पाण्याची खोली: ३ मीटर
नद्या: कल्लाडा, पेरियार
पक्षी: १०० हून अधिक प्रजाती
जैवविविधता: विविध प्रकारचे जलचर आणि स्थलीय प्राणी
महत्त्व:
पिण्याचे पाणी: तलाव कोल्लम शहरासाठी आणि आसपासच्या गावांसाठी पिण्याच्या पाण्याचा मुख्य स्रोत आहे.
सिंचन: तलावाचे पाणी शेतीसाठी सिंचनासाठी वापरले जाते.Important lakes in india.
पर्यटन: बोटिंग आणि इतर जलक्रीडासाठी लोकप्रिय पर्यटन स्थळ.
मासेमारी: स्थानिक लोकांसाठी उपजीविकेचा महत्त्वाचा स्रोत.
कॅव्हबोरस अळ्या:
- सस्थमकोट्टा तलावाच्या पाण्याच्या शुद्धतेचे श्रेय कॅव्हबोरस नावाच्या अळ्या मोठ्या प्रमाणात उपस्थितीला दिले जाते. या अळ्या जीवाणू खातात आणि तलावाचे पाणी स्वच्छ ठेवण्यास मदत करतात.Important lakes in india.
८) वेम्बनाद तलाव (केरळ)
भारतातील सर्वात लांब तलाव आणि केरळ राज्यातील सर्वात मोठे तलाव असलेले वेम्बनाद तलाव कोल्लम आणि अलाप्पुषा जिल्ह्यांमध्ये स्थित आहे. हे तलाव त्याच्या नैसर्गिक सौंदर्य, पर्यावरणीय महत्त्व आणि संस्कृतिक वारशा साठी प्रसिद्ध आहे.
तलावाची वैशिष्ट्ये:
क्षेत्रफळ: २०३ चौरस किलोमीटर
पाण्याची खोली: ३ ते ५ मीटर
नद्या: पेरियार, पम्पा, अचनकोविल
बेटे: ३२
जैवविविधता: विविध प्रकारचे जलचर आणि स्थलीय प्राणी
महत्त्व:
नौवहन: तलाव केरळमधील अंतर्देशीय जलमार्गाचा एक महत्त्वाचा भाग आहे.
मासेमारी: स्थानिक लोकांसाठी उपजीविकेचा महत्त्वाचा स्रोत.
पर्यटन: बोटिंग, हाऊसबोट क्रूझ आणि इतर जलक्रीडासाठी लोकप्रिय पर्यटन स्थळ.
संस्कृतिक वारसा: तलावाभोवती अनेक प्राचीन मंदिरे आणि ऐतिहासिक स्थळे आहेत.
नेहरू ट्रॉफी बोट रेस:
- नेहरू ट्रॉफी बोट रेस ही जगातील सर्वात लांब बोट रेस आहे आणि ती दरवर्षी वेम्बनाद तलावात आयोजित केली जाते. ही स्पर्धा आलेप्पी येथे आयोजित केली जाते आणि ती देशभरातील आणि जगभरातील बोट रेसर्सना आकर्षित करते.Important lakes in india.
९) चिल्का सरोवर (ओडिशा)
भारतातील सर्वात मोठा खारफुटी तलाव आणि जगातील दुसऱ्या क्रमांकाचा खारफुटी तलाव असलेले चिल्का सरोवर ओडिशा राज्यात स्थित आहे. हे सरोवर त्याच्या नैसर्गिक सौंदर्य, पर्यावरणीय महत्त्व आणि पक्षी निरीक्षण साठी प्रसिद्ध आहे.
सरोवराची वैशिष्ट्ये:
क्षेत्रफळ: ११६५ चौरस किलोमीटर
पाण्याची खोली: १ ते ३ मीटर
नद्या: महानदी, भुवनेश्वरी, दया
बेटे: ३५,Important lakes in india.
जैवविविधता: विविध प्रकारचे जलचर आणि स्थलीय प्राणी
महत्त्व:
पर्यावरण: अनेक दुर्मिळ आणि लुप्तप्राय पक्ष्यांच्या प्रजातींसाठी निवासस्थान.
पर्यटन: पक्षी निरीक्षण, बोटिंग आणि इतर जलक्रीडासाठी लोकप्रिय पर्यटन स्थळ.
मासेमारी: स्थानिक लोकांसाठी उपजीविकेचा महत्त्वाचा स्रोत.
पक्षी निरीक्षण:
- चिल्का सरोवर हे भारतीय उपखंडातील प्रवासी पक्ष्यांसाठी सर्वात मोठे हिवाळ्याचे ठिकाण आहे. दरवर्षी लाखो पक्षी जगभरातून येथे स्थलांतर करतात. पक्षी निरीक्षणासाठी हे एक लोकप्रिय ठिकाण आहे आणि येथे २०० हून अधिक पक्ष्यांच्या प्रजाती आढळतात.Important lakes in india.
१०) डाळ तलाव (जम्मू आणि काश्मीर)
श्रीनगर शहराच्या मध्यभागी असलेला डाळ तलाव काश्मीर खोऱ्यातील एक नयनरम्य तलाव आहे. त्याला “काश्मीरच्या मुकुटातील रत्न” आणि “श्रीनगरचे ज्वेल” असेही म्हणतात.
तलावाची वैशिष्ट्ये:
क्षेत्रफळ: २१.१४ चौरस किलोमीटर
पाण्याची खोली: २ ते ६ मीटर
नद्या: झेलम
बेटे: ११
जैवविविधता: विविध प्रकारचे जलचर आणि स्थलीय प्राणी
महत्त्व:
पर्यावरण: अनेक दुर्मिळ आणि लुप्तप्राय पक्ष्यांच्या प्रजातींसाठी निवासस्थान.
पर्यटन: शिकारा (लहान बोट) राईड, बोटिंग आणि इतर जलक्रीडासाठी लोकप्रिय पर्यटन स्थळ.
मासेमारी: स्थानिक लोकांसाठी उपजीविकेचा महत्त्वाचा स्रोत.Important lakes in india.
सांस्कृतिक: काश्मीरमधील लोकसंस्कृतीचा महत्त्वाचा भाग.
आकर्षणे:
- आशियातील सर्वात मोठे ट्यूलिप गार्डन डाळ तलावाच्या काठावर आहे.
- डल तलावाच्या काठी अनेक मोगल गार्डन आहेत, जसे की शालीमार बाग आणि निशातबाग.
- शिकारा मध्ये बसून तलावात फिरणे हा एक अविस्मरणीय अनुभव आहे.
११) नालेसरोवर तलाव (गुजरात)
गुजरातमधील अहमदाबाद जिल्ह्यात सणंद शहराजवळ असलेले नालेसरोवर तलाव हे भारतातील सर्वात मोठे गोड्या पाण्याचे तलाव आहे. हे तलाव त्याच्या नैसर्गिक सौंदर्य, पर्यावरणीय महत्त्व आणि पक्षी निरीक्षण साठी प्रसिद्ध आहे.
तलावाची वैशिष्ट्ये:
क्षेत्रफळ: १२०.८२ चौरस किलोमीटर
पाण्याची खोली: १ ते २ मीटर
नद्या: साबरमती
बेटे: ३६०
जैवविविधता: विविध प्रकारचे जलचर आणि स्थलीय प्राणी
महत्त्व:
पर्यावरण: अनेक दुर्मिळ आणि लुप्तप्राय पक्ष्यांच्या प्रजातींसाठी निवासस्थान.
पर्यटन: पक्षी निरीक्षण, बोटिंग आणि इतर जलक्रीडासाठी लोकप्रिय पर्यटन स्थळ.
मासेमारी: स्थानिक लोकांसाठी उपजीविकेचा महत्त्वाचा स्रोत.
पक्षी निरीक्षण:
- १९६९ मध्ये नालेसरोवर तलाव आणि त्याभोवतालच्या ओलांडलेल्या प्रदेशांना पक्ष्यांचे अभयारण्य घोषित केले गेले. हे अभयारण्य २५० हून अधिक पक्ष्यांच्या प्रजातींचे निवासस्थान आहे, ज्यात फ्लेमिंगो, पेलिकन, आणि क्रेन यांचा समावेश आहे. पक्षी निरीक्षणासाठी हे एक लोकप्रिय ठिकाण आहे आणि येथे हिवाळ्यात लाखो पक्षी येतात.Important lakes in india.
१२) त्सॉम्गो लेक – सिक्कीम.
पूर्वेकडील सिक्कीम राज्यात स्थित त्सोम्गो लेक, ज्याला चांगगु लेक असेही म्हणतात, हे एक नयनरम्य तलाव आहे. हे तलाव त्याच्या नैसर्गिक सौंदर्य, धार्मिक महत्त्व आणि पर्यटन साठी प्रसिद्ध आहे.
तलावाची वैशिष्ट्ये:
क्षेत्रफळ: १.२ चौरस किलोमीटर
पाण्याची खोली: १४ मीटर
उंची: ३,७८० मीटर
नद्या: त्सोम्गो चु
महत्त्व:
धार्मिक: हिंदू आणि बौद्ध धर्मात तलाव पवित्र मानला जातो.
पर्यटन: बोटिंग आणि इतर जलक्रीडासाठी लोकप्रिय पर्यटन स्थळ.
नैसर्गिक सौंदर्य: हिमालयाच्या कुशीत वसलेले तलाव.
गुरु पौर्णिमा:
- गुरु पौर्णिमा उत्सव दरवर्षी त्सोम्गो लेकवर आयोजित केला जातो. या उत्सवात सिक्कीममधील झाक्रीस (धार्मिक गुरू) तलावाच्या काठावर जमतात आणि तलावाच्या पाण्याचे बरे करणारे गुण प्राप्त करण्यासाठी प्रार्थना करतात.Important lakes in india.
१३) भीमताल तलाव (उत्तराखंड)
उत्तराखंडमधील नैनीताल जिल्ह्यात स्थित भीमताल तलाव हे कुमाऊंमधील सर्वात मोठे तलाव आहे. हे तलाव त्याच्या नैसर्गिक सौंदर्य, पर्यटन आणि धार्मिक महत्त्व साठी प्रसिद्ध आहे.
तलावाची वैशिष्ट्ये:
क्षेत्रफळ: ४.६ चौरस किलोमीटर
पाण्याची खोली: ४०मीटर
उंची: १,३७० मीटर
नद्या: गौला
महत्त्व:
पर्यटन: बोटिंग, मासेमारी आणि इतर जलक्रीडासाठी लोकप्रिय पर्यटन स्थळ.
धार्मिक: तलावाच्या काठावर भीमेश्वर महादेव मंदिर आहे जे भगवान शिवाला समर्पित आहे.
नैसर्गिक सौंदर्य: हिमालयाच्या कुशीत वसलेले तलाव.
१४) बारापाणी तलाव (मेघालय)
मेघालय राज्याची राजधानी शिलाँग जवळील बारापाणी तलाव, ज्याला उमियम तलाव असेही म्हणतात, हे एक नयनरम्य तलाव आहे. हे तलाव त्याच्या नैसर्गिक सौंदर्य, पर्यटन आणि विद्युत निर्मिती साठी प्रसिद्ध आहे.
तलावाची वैशिष्ट्ये:
क्षेत्रफळ: २२१ चौरस किलोमीटर
पाण्याची खोली: १५ मीटर
उंची: १,३२४ मीटर
नद्या: उमियम
महत्त्व:
पर्यटन: बोटिंग, मासेमारी आणि इतर जलक्रीडासाठी लोकप्रिय पर्यटन स्थळ.
विद्युत निर्मिती: उमियमउमट्रू जलविद्युत प्रकल्प साठी जलाशय.
नैसर्गिक सौंदर्य: चारही बाजूंनी डोंगरांनी वेढलेले तलाव.
इतिहास:
- १९६५ मध्ये उमियमउमट्रू जलविद्युत प्रकल्प बांधल्यानंतर बारापाणी तलाव तयार झाला. हा भारताच्या ईशान्येकडील भागातील पहिला जलविद्युत प्रकल्प आहे.Important lakes in india.
१५) नैनीताल तलाव – उत्तराखंड
उत्तराखंडमधील नैनीताल जिल्ह्यात स्थित नैनीताल तलाव हे भारतातील सर्वात लोकप्रिय पर्यटन स्थळांपैकी एक आहे. हे तलाव त्याच्या नैसर्गिक सौंदर्य, धार्मिक महत्त्व आणि पर्यटन साठी प्रसिद्ध आहे.
तलावाची वैशिष्ट्ये:
क्षेत्रफळ: ४.८३ चौरस किलोमीटर
पाण्याची खोली: २७ मीटर
उंची: १,९३८ मीटर
नद्या: गोला
महत्त्व:
धार्मिक: तलावाच्या काठावर नैना देवी मंदिर आहे जे देवी सतीला समर्पित आहे.
पर्यटन: बोटिंग, मासेमारी आणि इतर जलक्रीडासाठी लोकप्रिय पर्यटन स्थळ.
नैसर्गिक सौंदर्य: हिमालयाच्या कुशीत वसलेले तलाव.Important lakes in india.
१६) पेरियार लेक (केरळ)
केरळ राज्यातील इडुक्की जिल्ह्यात स्थित पेरियार लेक हे एक नयनरम्य तलाव आहे. हे तलाव त्याच्या नैसर्गिक सौंदर्य, वन्यजीव आणि पर्यटन साठी प्रसिद्ध आहे.
तलावाची वैशिष्ट्ये:
क्षेत्रफळ: २६ चौरस किलोमीटर
पाण्याची खोली: ६० मीटर
उंची: ७३५ मीटर
नद्या: पेरियार
महत्त्व:
वन्यजीव: पेरियार राष्ट्रीय उद्यान आणि पेरियार वन्यजीव अभयारण्य हे हत्ती, वाघ आणि इतर अनेक प्राणी आणि पक्ष्यांच्या प्रजातींचे निवासस्थान आहे.
पर्यटन: बोटिंग, मासेमारी आणि इतर जलक्रीडासाठी लोकप्रिय पर्यटन स्थळ.Important lakes in india.
नैसर्गिक सौंदर्य: सह्याद्री पर्वत रांगेच्या कुशीत वसलेले तलाव.
१७) हुसेन सागर तलाव (तेलंगणा)
तेलंगणा राज्यातील हैदराबाद शहरात स्थित हुसेन सागर तलाव हे एक ऐतिहासिक आणि पर्यटनदृष्ट्या महत्त्वपूर्ण तलाव आहे. हे तलाव त्याच्या नैसर्गिक सौंदर्य, ऐतिहासिक महत्त्व आणि पर्यटन साठी प्रसिद्ध आहे.
तलावाची वैशिष्ट्ये:
क्षेत्रफळ: ५.७ चौरस किलोमीटर
पाण्याची खोली: ३२ मीटर
उंची: ५४२ मीटर
नद्या: मुसी
महत्त्व:
ऐतिहासिक: १५६२ मध्ये इब्राहिम कुली कुतुबशाह यांच्या कारकिर्दीत हजरत हुसेन शाह वाली यांनी बांधले होते.
पर्यटन: बोटिंग, मासेमारी आणि इतर जलक्रीडासाठी लोकप्रिय पर्यटन स्थळ.
नैसर्गिक सौंदर्य: शहराच्या मध्यभागी वसलेले तलाव
आकर्षणे:
- जिब्राल्टर रॉक वर स्थापित १६ मीटर उंच आणि ३५० टन वजनाची अखंड बुद्ध मूर्ती
- टँक बंड रोड, तलावाच्या काठावर असलेला रस्ता, ज्यामध्ये अनेक उद्याने आणि स्मारके आहेत.
- नेहरू तारांगण, तलावाच्या काठावर असलेले एक तारामंडल.Important lakes in india.
- लुंबिनी पार्क, तलावाच्या काठावर असलेले एक मनोरंजन उद्यान.
१८) सलीम अली लेक (महाराष्ट्र)
महाराष्ट्रातील औरंगाबाद शहरात स्थित सलीम अली लेक, ज्याला सलीम अली सरोवर आणि सलीम अली तालाब असेही म्हणतात, हे एक नैसर्गिक आणि पर्यटनदृष्ट्या महत्त्वपूर्ण तलाव आहे. हे तलाव त्याच्या नैसर्गिक सौंदर्य, पक्षी विविधता आणि पर्यटन साठी प्रसिद्ध आहे.
तलावाची वैशिष्ट्ये:
क्षेत्रफळ: १.२ चौरस किलोमीटर
पाण्याची खोली: १० मीटर
उंची: ५८२ मीटर
नद्या: कर्मा
महत्त्व:
पक्षी विविधता: १३२ पेक्षा जास्त पक्ष्यांच्या प्रजातींचे निवासस्थान, ज्यात दलदलीचे पक्षी, पाणपक्षी आणि स्थलांतर करणारे पक्षी यांचा समावेश आहे.
पर्यटन: बोटिंग, पक्षी निरीक्षण आणि इतर जलक्रीडासाठी लोकप्रिय पर्यटन स्थळ.
नैसर्गिक सौंदर्य: शहराच्या मध्यभागी वसलेले तलाव
इतिहास:
- या तलावाला पूर्वी खिझिरी तालब म्हणून ओळखले जात होते.
- १९७२ मध्ये, प्रसिद्ध पक्षीशास्त्रज्ञ डॉ. सलीम अली यांच्या नावावर तलावाचे नाव बदलण्यात आले.
तलावाशी संबंधित काही रोचक तथ्ये:
- डॉ. सलीम अली यांना “भारतीय पक्षीशास्त्राचे जनक” म्हणून ओळखले जाते.
- सलीम अली लेक हे भारतातील सर्वात मोठ्या मानवनिर्मित तलावांपैकी एक आहे.
- तलावात बोटिंग आणि पक्षी निरीक्षण साठी सुविधा उपलब्ध आहेत.Important lakes in india.
- सलीम अली लेकला भेट देण्यासाठी ऑक्टोबर ते मार्च हा सर्वात चांगला काळ आहे.
१९) कंवर तलाव (बिहार)
बिहार राज्यातील बेगूसराय जिल्ह्यात स्थित कंवर तलाव, ज्याला कंवरताल आणि कबरताल तलाव असेही म्हणतात, हे आशिया खंडातील सर्वात मोठा गोड्या पाण्यातील ऑक्सबो तलाव आहे. हे तलाव त्याच्या नैसर्गिक सौंदर्य, पक्षी विविधता, जैवविविधता आणि पर्यटन साठी प्रसिद्ध आहे.
तलावाची वैशिष्ट्ये:
क्षेत्रफळ: ६७८६ हेक्टर (१९८४ मध्ये)
पाण्याची खोली: १२ मीटर
उंची: ५२ मीटर
नद्या: गंगा
महत्त्व:
पक्षी विविधता: १०६ पेक्षा जास्त पक्ष्यांच्या प्रजातींचे निवासस्थान, ज्यात दलदलीचे पक्षी, पाणपक्षी आणि स्थलांतर करणारे पक्षी यांचा समावेश आहे.
जैवविविधता: ४१ हून अधिक माशांच्या प्रजाती, सरपटणारे प्राणी आणि उभयचर प्राणी.
पर्यटन: बोटिंग, पक्षी निरीक्षण आणि इतर जलक्रीडासाठी लोकप्रिय पर्यटन स्थळ.
नैसर्गिक सौंदर्य: शांत आणि निसर्गरम्य वातावरण
इतिहास:
- गंगा नदीच्या एका लूपमधून १७३० च्या दशकात कंवर तलाव तयार झाला.Important lakes in india.
२०) नाकी तलाव – राजस्थान
राजस्थान राज्यातील सिरोही जिल्ह्यात स्थित माउंट आबू या हिल स्टेशनमध्ये नाकी तलाव हे एक पवित्र आणि पर्यटनदृष्ट्या महत्त्वपूर्ण तलाव आहे. हे तलाव त्याच्या नैसर्गिक सौंदर्य, धार्मिक महत्त्व आणि पर्यटन साठी प्रसिद्ध आहे.
तलावाची वैशिष्ट्ये:
क्षेत्रफळ: १२.२ हेक्टर
पाण्याची खोली: ३० मीटर
उंची: १,१७० मीटर
नदी: नक्की नदी
महत्त्व:
धार्मिक: हिंदू आणि जैन धर्मासाठी पवित्र तलाव.
पर्यटन: बोटिंग, मासेमारी आणि इतर जलक्रीडासाठी लोकप्रिय पर्यटन स्थळ.
नैसर्गिक सौंदर्य: डोंगराळ भागात वसलेले तलाव
इतिहास:
- १२ फेब्रुवारी १९४८ रोजी महात्मा गांधींच्या अस्थींचे विसर्जन नाकी तलावात करण्यात आले.
- तलावाच्या काठावर गांधी घाट बांधण्यात आला आहे.
तलावाशी संबंधित काही रोचक तथ्ये:
- नाकी तलाव हे राजस्थानमधील सर्वात खोल तलाव आहे.
- तलावात नक्की माता नावाचे एक मंदिर आहे.Important lakes in india.
- बोटिंग आणि हॉर्स राईडिंग हे तलावावरील लोकप्रिय क्रियाकलाप आहेत.
- नाकी तलावला भेट देण्यासाठी ऑक्टोबर ते मार्च हा सर्वात चांगला काळ आहे.
२१) भोजतर तलाव – मध्य प्रदेश
मध्य प्रदेश राज्यातील भोपाळ शहराच्या पश्चिमेला भोजतर तलाव, ज्याला अप्पर लेक असेही म्हणतात, हे आशियातील सर्वात मोठे मानवनिर्मित तलाव आहे. हे तलाव त्याच्या नैसर्गिक सौंदर्य, ऐतिहासिक महत्त्व आणि पर्यटन साठी प्रसिद्ध आहे.Important lakes in india.
तलावाची वैशिष्ट्ये:
क्षेत्रफळ: ३६.३२ चौरस किलोमीटर
पाण्याची खोमी: ३९ मीटर
उंची: ५२६ मीटर
नद्या: बेतवा
महत्त्व:
ऐतिहासिक: ११वीं शतकात भोज परमार यांनी बांधले.
पर्यटन: बोटिंग, मासेमारी आणि इतर जलक्रीडासाठी लोकप्रिय पर्यटन स्थळ.
नैसर्गिक सौंदर्य: शहराच्या मध्यभागी वसलेले तलाव
इतिहास:
- ११वीं शतकात परमार राजा भोज यांनी भोजतर तलाव बांधला.
- तलावाचा उपयोग सिंचन आणि पाणीपुरवठा साठी केला जात होता.
तलावाशी संबंधित काही रोचक तथ्ये:
- भोजतर तलाव हे जगातील सातव्या क्रमांकाचे सर्वात मोठे मानवनिर्मित तलाव आहे.
- तलावात १६ बेटे आहेत.Important lakes in india.
- भोज मंदिर हे तलावाच्या काठावरील एक प्रसिद्ध मंदिर आहे.
- भोजतर तलावला भेट देण्यासाठी ऑक्टोबर ते मार्च हा सर्वात चांगला काळ आहे.
२२) वूलर तलाव – जम्मू आणि काश्मीर
जम्मू आणि काश्मीर राज्यातील बांदीपोरा जिल्ह्यात स्थित वूलर तलाव हे भारतातील सर्वात मोठे गोड्या पाण्याचे तलाव आहे. हे तलाव त्याच्या नैसर्गिक सौंदर्य, पक्षी विविधता, जैवविविधता आणि पर्यटन साठी प्रसिद्ध आहे.
तलावाची वैशिष्ट्ये:
क्षेत्रफळ: १८९ चौरस किलोमीटर
पाण्याची खोमी: १४ मीटर
उंची: १५८५ मीटर
नद्या: झेलम
महत्त्व:
पक्षी विविधता: २०० पेक्षा जास्त पक्ष्यांच्या प्रजातींचे निवासस्थान, ज्यात दलदलीचे पक्षी, पाणपक्षी आणि स्थलांतर करणारे पक्षी यांचा समावेश आहे.
जैवविविधता: ४० हून अधिक माशांच्या प्रजाती, सरपटणारे प्राणी आणि उभयचर प्राणी.
पर्यटन: बोटिंग, मासेमारी आणि इतर जलक्रीडासाठी लोकप्रिय पर्यटन स्थळ.
नैसर्गिक सौंदर्य: हिमालयाच्या कुशीत वसलेले तलाव. Important lakes in india.
इतिहास:
- वूलर तलाव हे टेक्टोनिक क्रियाकलापांमुळे तयार झाले.
- तलावाचा उपयोग सिंचन आणि पाणीपुरवठा साठी केला जात होता.
तलावाशी संबंधित काही रोचक तथ्ये:
- वूलर तलाव हे दक्षिण आशियातील सर्वात मोठ्या गोड्या पाण्याच्या तलावांपैकी एक आहे.
- तलावात अनेक बेटे आहेत, ज्यात श्रीनगर हे काश्मीरमधील सर्वात मोठे बेट आहे.
- वूलर तलाव हे राष्ट्रीय पक्षी अभयारण्य घोषित केले आहे.Important lakes in india.
- वूलर तलावला भेट देण्यासाठी ऑक्टोबर ते मार्च हा सर्वात चांगला काळ आहे.
२३) अष्टमुडी तलाव
केरळ राज्यातील कोल्लम जिल्ह्यात स्थित अष्टमुडी तलाव हे पामच्या आकाराचे एक नैसर्गिक तलाव आहे. हे तलाव त्याच्या नैसर्गिक सौंदर्य, पक्षी विविधता, जैवविविधता, हाउसबोट साठी प्रसिद्ध आहे आणि पर्यटन साठी एक लोकप्रिय ठिकाण आहे.
तलावाची वैशिष्ट्ये:
क्षेत्रफळ: ६१.०४ चौरस किलोमीटर
पाण्याची खोमी:६.४ मीटर
उंची: १० मीटर
नद्या: कल्लाडा
महत्त्व:
पक्षी विविधता: १३२ पेक्षा जास्त पक्ष्यांच्या प्रजातींचे निवासस्थान, ज्यात दलदलीचे पक्षी, पाणपक्षी आणि स्थलांतर करणारे पक्षी यांचा समावेश आहे.
जैवविविधता: ४० हून अधिक माशांच्या प्रजाती, सरपटणारे प्राणी आणि उभयचर प्राणी.
पर्यटन: हाउसबोट मध्ये राहण्यासाठी आणि बोटिंग, पक्षी निरीक्षण आणि इतर जलक्रीडासाठी लोकप्रिय पर्यटन स्थळ.
नैसर्गिक सौंदर्य: शांत आणि निसर्गरम्य वातावरण.Important lakes in india.
इतिहास:
- अष्टमुडी तलाव हे अनेक नद्यांच्या संगमातून तयार झाले.
- तलावाचा उपयोग सिंचन आणि पाणीपुरवठा साठी केला जात होता.
तलावाशी संबंधित काही रोचक तथ्ये:
- अष्टमुडी तलाव हे भारतातील सर्वात मोठ्या मानवनिर्मित तलावांपैकी एक आहे.
- तलावात अनेक बेटे आहेत.Important lakes in india.
- रामसर अधिवेशना अंतर्गत आंतरराष्ट्रीय पातळीवरील महत्व म्हणून अष्टमुडी तलाव नोंदवले आहे.
- अष्टमुडी तलावला भेट देण्यासाठी ऑक्टोबर ते मार्च हा सर्वात चांगला काळ आहे.
२४) पुलिकट लेक
पुलिकट लेक हे कोरोमंडल किनारपट्टीवरील दुसरे सर्वात मोठे खाऱ्या पाण्याचे तलाव आहे. हे तलाव आंध्र प्रदेश आणि तामिळनाडू या दोन राज्यांच्या सीमेवर वसलेले आहे. हे तलाव त्याच्या नैसर्गिक सौंदर्य, पक्षी विविधता, जैवविविधता आणि पर्यटन साठी प्रसिद्ध आहे.
तलावाची वैशिष्ट्ये:
क्षेत्रफळ: ४५० चौरस किलोमीटर
पाण्याची खोमी: १० मीटर
उंची: ० मीटर
नद्या: स्वर्णमुखी, अरनी
महत्त्व:
पक्षी विविधता: १३२ पेक्षा जास्त पक्ष्यांच्या प्रजातींचे निवासस्थान, ज्यात दलदलीचे पक्षी, पाणपक्षी आणि स्थलांतर करणारे पक्षी यांचा समावेश आहे.
जैवविविधता: ४० हून अधिक माशांच्या प्रजाती, सरपटणारे प्राणी आणि उभयचर प्राणी.
पर्यटन: बोटिंग, पक्षी निरीक्षण आणि इतर जलक्रीडासाठी लोकप्रिय पर्यटन स्थळ.
नैसर्गिक सौंदर्य: शांत आणि निसर्गरम्य वातावरण.
इतिहास:
- पुलिकट लेक हे नैसर्गिकरित्या तयार झालेले तलाव आहे.
- तलावाचा उपयोग सिंचन, पाणीपुरवठा आणि मासेमारी साठी केला जात होता.
तलावाशी संबंधित काही रोचक तथ्ये:
- पुलिकट लेक हे राष्ट्रीय पक्षी अभयारण्य घोषित केले आहे.
- तलावात अनेक बेटे आहेत.Important lakes in india.
- श्रीहरीकोटा हे तलावातील एक बेट आहे जे भारतीय अंतराळ संशोधन संस्थेचे (ISRO) प्रक्षेपण केंद्र आहे.
- पुलिकट लेकला भेट देण्यासाठी ऑक्टोबर ते मार्च हा सर्वात चांगला काळ आहे.
👇ही माहिती देखील बघा👇
लाडकी बहीण योजने अंतर्गत १५०० रुपये लाभासाठी ऑनलाईन अर्ज करण्याची प्रोसेस !
वरील माहिती आपल्या सर्व मित्रांना शेअर करा. आपल्याला या लेखाबद्दल काही प्रश्न असल्यास किंवा तुमचे काही मत मांडायचे असल्यास कृपया कमेंट करा.
अश्याच नव नवीन उपडेटसाठी आमच्या सोशल मीडिया ग्रुप मध्ये सामील होण्यासाठी खालील लिंक वरती क्लिक करा.
